Frank en Aletty Schilders (zorgouders): “We vinden dit fantastisch om te doen”

Hoe zijn jullie een zorggezin geworden?
“We zijn er eigenlijk vanzelf ingerold. Ooit was het onze wens om een gezin met 4 kinderen te hebben, maar dat lukte niet. We wisten dat we meer liefde te geven hadden dan voor 1 kind, dus de stap was niet zo groot. De eerste keer zijn we benaderd door een internaat. Die hadden bij ons een outdoor-week gehad met een groep jongeren, wat hen goed was bevallen. Ze vroegen of wij een paar jongeren voor langere tijd konden opvangen. Dat wilden we wel proberen. Onze zoon Teun zag dat ook zitten, anders hadden we het niet gedaan. Teun mag altijd meebeslissen of iemand hier mag komen wonen of niet. Gemiddeld vangen we 2 jongeren tegelijk op, meestal jongens. Dat gaat nu al zes jaar zo.”

Nooit spijt gehad?
“Nee, nooit. We vinden dit allebei fantastisch om te doen, ook al zijn er zware momenten bij. Deze jongeren hebben natuurlijk al heel wat meegemaakt in hun leven, en die problemen zijn niet meteen weg. Je moet ze soms ’s nachts van de straat pikken of ophalen bij het politiebureau. De begeleiding is best intensief. Maar onze grootste beloning is dat het met de meeste jongeren uiteindelijk goed komt. Het is heel mooi om te zien hoe ze bij ons weggaan, met veel meer zelfvertrouwen, vaak met een diploma op zak, terwijl je weet hoe hard ze daarvoor gewerkt hebben.”

Waar komen de jongeren vandaan?
“Een aantal jongeren komt vanuit een PEL-traject van Bijzonder Jeugdwerk. Ze hebben bijvoorbeeld bij een zorgbedrijf gewerkt op het Franse platteland. Maar ze kunnen nog niet meteen terug naar huis, omdat ze dan weer blootgesteld worden aan allerlei verleidingen. Bij ons gaan ze aan de slag om hun leven weer op de rit te krijgen. Een opleiding of werk zoeken, een rijbewijs halen, contacten met thuis herstellen, vaardigheden leren om zelfstandig te worden enzovoort. We helpen hen in feite bij het overwinnen van problemen, zodat ze met vertrouwen de toekomst tegemoet zien.”

Hoe gaan jullie met een jongere om?
“We proberen goed te kijken wat bij een jongere past. Wat is de emotie die hij laat zien, bijvoorbeeld verdriet of boosheid? De ene jongere knapt op van een goed gesprek, een ander heeft meer aan een ferme handdruk of een schouderduwtje. De een houdt van knuffelen en stoeien, de ander wil juist liever afstand houden. We doen dat niet vanuit theoretische kennis. Het is vooral een combinatie van intuïtie, gezond verstand en levenservaring. En daarnaast hebben we onze principes. Wij vinden eerlijkheid bijvoorbeeld heel belangrijk en dat proberen we de jongens ook mee te geven.”

Welke tips heb je voor nieuwe zorgouders?
“Je moet vooral het niet-weten kunnen verdragen. Wij willen bewust geen dossier inzien, want we vinden dat iedere jongere recht heeft op een nieuwe start. Als je je open en onbevangen opstelt,
het kind serieus neemt, zonder te oordelen, krijg je er vertrouwen voor terug.”

Hoe ziet het gezinsleven eruit?
“De eerste dagen is het altijd even wennen aan elkaar. De jongeren kunnen tot rust komen en de kat uit de boom kijken. Ze doen mee in de dagelijkse routine van eten, slapen, huishoudelijke kwarweitjes. Als ze eraan toe zijn, mogen ze hier meehelpen in het bedrijf. De meeste jongeren gaan daarna een opleiding volgen of werk zoeken. Daar helpen we ze bij. Na verloop van tijd kan een jongere meer verantwoordelijkheid aan. Hij kan bijvoorbeeld zelf op tijd zijn bed uitkomen, zichzelf verzorgen, opruimen, koken, met geld omgaan en van de wiet afblijven. Dat belonen we met meer vrijheid. Ze mogen na een tijdje alleen in het vakantiehuisje gaan wonen, hier op het terrein. Een soort oefenen met op jezelf wonen.”

Hoe probeer je jongeren te helpen?
“Door gewoon vanuit belangstelling vragen te stellen, jongeren keuzes voor te leggen. Wat zou je anders willen? Hoe zou je dat aanpakken? Wij zijn ervan overtuigd dat een jongere zichzelf het beste advies kan geven. De oplossing zit vaak in de jongere zelf. Maar niet alle jongeren kunnen met die keuzes omgaan, merken we. Sommige worden er onrustig van. Dat is niet erg, dan bepalen wij even het dagritme. Maar we blijven het kind wel stimuleren om kleine stappen te zetten. Wij krijgen daarbij ook begeleiding vanuit Bijzonder Jeugdwerk. De begeleiders van BJ zijn erg betrokken, zowel bij de jongeren als bij ons. In geval van calamiteiten kunnen we dag en nacht op ze terug vallen.”

Welke eigenschappen moet je als zorgouder hebben?
“Je moet stevig in je schoenen staan, want het is soms stressvol. Een jongere reageert niet altijd zoals jij wil, dat moet je je niet te sterk aantrekken. Je moet niet teveel controle willen hebben over alles. Een positieve instelling is heel belangrijk. Het goede kunnen zien in een jongere, weten dat achter probleemgedrag altijd een kwaliteit schuilgaat. Wij zullen een jongere niet snel straffen, maar eerder kijken hoe we zijn kwaliteiten kunnen stimuleren.”

Kun je een voorbeeld geven?
“Stel een jongen wordt heel snel kwaad, want hij wil graag controle over dingen en is bang om die controle kwijt te raken. Straffen werkt niet, is onze ervaring. Als je redeneert vanuit zijn kwaliteiten, dan geef je hem iets te doen waarmee hij toch controle kan uitoefenen. In ons geval is dat bijvoorbeeld klimgordels checken, het aantal deelnemers tellen of het hekwerk controleren.”

Heb je ook contact met de ouders?
“Ja, we spreken regelmatig met hun ouders. De meeste jongeren gaan in het weekend naar huis. Dat is best spannend voor de ouders. Zal het niet weer mis gaan? Ouders moeten leren om hun zoon of dochter weer te vertrouwen. Die heeft al een tijd niet meer thuis gewoond en is bezig te veranderen. Hoe reageer je daarop? Dan kan het gebeuren dat je op zaterdagnacht wordt gebeld door een moeder die even dringend advies nodig heeft.”

Worden jullie door jongeren gezien als een soort vervangende ouders?
“Sommige jongeren noemen ons hun 2e ouders, dat vinden we een groot compliment, maar we kunnen natuurlijk nooit hun echte ouders vervangen. Je bouwt wel een band op. Je deelt veel met elkaar, zoals je in ieder gezin doet. Soms is de band zo hecht, dat die ook daarna nog blijft bestaan. Sommige jongeren komen hier nog wekelijks op de koffie op te vertellen hoe het met ze gaat. Dat vinden we hartstikke mooi.”

Meer ervaringen van jongeren: Patrycja, Stan, Ben
Meer ervaringen van (zorg)ouders :
Sonja en Jan Homan
Meer weten over zorggezinnen of aanmelden? Klik hier
Misschien zelf een zorggezin worden? Klik hier