JOW in 2019: jongeren vooruit geholpen en overlast aangepakt

Het Jongerenopbouwwerk (JOW) van Bijzonder Jeugdwerk was in 2019 actief in 11 Helmondse wijken. De 5 jongerenopbouwwerkers spraken 2253 Helmondse jongeren, op hangplekken en tijdens activiteiten. Er werd ingezet op leefbaarheid in wijken, het verbinden van jongeren aan de wijk, het terugdringen van risicogedrag en het bestrijden van overlast. In de zomer werd succesvol campagne gevoerd om jongeren en hun ouders bewust te maken van de risico’s van lachgas. Ook werden allerlei preventieve en verbindende activiteiten georganiseerd.

Jongeren en hun motivatie
De jongerenopbouwwerkers investeren veel in contacten met jongeren. Zij gaan naar de fysieke plekken waar jongeren elkaar ontmoeten, vaak in de middag, avond of nacht. Met name tussen april en november zijn veel jongeren op straat te vinden. Jeugdgroepen bestaan al jaren vooral uit jongens en voor minder dan 10% uit meisjes. Voor vrijwel al deze jongeren geldt dat er weinig toezicht is van ouders of andere volwassenen. Het ontmoeten van leeftijdsgenoten is een belangrijke reden, maar ook het ‘weg willen zijn van thuis’.

Overlast jeugdgroepen
De overlast van jeugdgroepen was vergelijkbaar met voorgaande jaren. Tweederde van alle overlastgevende jongeren werd aangetroffen in de Binnenstad (Heistraat), Noord (Noorderlicht) en West (Brandevoort station). Nieuwkomer was de speeltuin aan de Mgr. Noyenstraat. Er kwamen in totaal 93 meldingen van overlast binnen. De meeste meldingen kwamen van buurtbewoners, de gemeente en de politie. Het betrof onder meer (drugs)afval, dealen, middelengebruik, lawaai, intimidatie en vandalisme. De jongerenopbouwwerkers gingen erop af, spraken jongeren aan op hun gedrag en maakten hen bewust van de overlast. Waar nodig werd de groep uit elkaar gehaald of verplaatst naar een andere locatie. Door hier stevig op in te zetten, kon de overlast vaak worden beperkt.

Niet alleen op straat maar ook online
Over het algemeen is het gedrag van de Helmondse jeugd dynamischer dan ooit. “Waar je vroeger zag dat vaste groepen jongeren een lange periode rondhingen op dezelfde hangplekken, zie je nu dat jongeren sneller wisselen van samenstelling en van hangplek,” zegt jongerenopbouwwerker Rachid Meskal. “De invloed van social media zien we hierin terug. Online wordt afgesproken waar men elkaar ontmoet. Wat ook opvalt is dat jongeren zich vaker ‘binnen’ ophouden, bijvoorbeeld gaan chillen in café’s of shisha lounges. De overlast is minder voorspelbaar geworden. Het gebeurt ook online, bijvoorbeeld in de vorm van bedreiging of afpersing. Wij spelen actief in op deze ontwikkelingen, door dáár te zijn waar het nodig is.”

Bekijk de infographic

Buurtbewoners werken mee aan leefbare wijken
Buurtbewoners zijn een belangrijke, niet te onderschatten partner voor het Jongerenopbouwwerk. Steeds meer buurtbewoners zijn actief betrokken bij het verbeteren van de leefbaarheid in de wijk. In veel wijken wordt een WhatsApp groep aangemaakt voor wijkbewoners die een bepaalde overlastsituatie mee in de gaten willen houden. De bewoners melden hun signalen via WhatsApp en de jongerenopbouwwerkers laten vervolgens weten welke locaties ze hebben bezocht, wat ze daar aantroffen en welke maatregelen zijn genomen. In ongeveer de helft van de gevallen ging het JOW op huisbezoek bij buurtbewoners die de overlast meldden, in 4 situaties werd een buurtonderzoek gehouden. Tijdens het project ‘Achter de Voordeur’ werden preventieve huisbezoeken afgelegd waarin met buurtbewoners werd gesproken over het verbeteren van hun woonomgeving. Dit was een samenwerkingsproject met de gemeente, politie, LEVgroep, Senzer en Wocom.

Individuele ondersteuning van jongeren
Het JOW doet méér dan alleen overlast aanpakken. Meskal: ”We stimuleren jongeren ook om hun individuele problemen op te lossen en te gaan voor een positieve toekomst.” In totaal werd het JOW door 18 jongeren benaderd voor ondersteuning en begrip, waar ze die elders niet kregen. Kleine (hulp)vragen werden direct opgepakt door het JOW, bij meerdere grote problemen (zoals dakloos, schulden, geen opleiding/werk) werd de jongere meegenomen naar het Jongeren Inloop Punt (JIP) voor een individueel begeleidingstraject. Samen met het JIP organiseerde het JOW eind 2019 een netwerkmeeting voor lokale professionals, die werd bezocht door ruim 70 netwerkpartners. Het belang van een goede samenwerking rond kwetsbare jeugd wordt door iedereen gevoeld.

Loopjongens in het drugscircuit
In 2019 heeft het JOW nauw samengewerkt met partners in het lokale netwerk, zoals de gemeente, politie, Novadic-Kentron, LEVgroep, scholen, wijkraden en woningcorporaties. Het JOW nam onder meer deel aan het Jeugdpreventieteam en het platform Sociale Cohesie. Signalen werden gedeeld en acties werden uitgezet. Samen zetten de partners zich in om risicogedrag te bestrijden en jongeren perspectief te bieden. Meskal: “In 2019 werd bijvoorbeeld een toename gesignaleerd van jonge jongens (13-14 jaar) die worden geronseld als loopjongen in het drugscircuit. Jonge dealers oefenen pressie uit op leeftijdsgenoten om drugs weg te brengen. Dat gebeurt bijvoorbeeld door vriendjes op het schoolplein of door een oudere broer in hetzelfde gezin. Een zorgelijke ontwikkeling, waar we met z’n allen bovenop zitten.”

Lachgascampagne en Blaasactie succesvol
Het JOW signaleerde dat 22% van de aangetroffen jeugd verdovende middelen gebruikt, met name blowen en lachgas waren populair. Vanwege het toegenomen gebruik van lachgas is het JOW samen met lokale partners (Novadic-Kentron en LEVgroep) in juni een campagne gestart. “Veel jongeren en ouders realiseren zich de risico’s van lachgas onvoldoende, omdat het middel nog niet wettelijk verboden is. Op straat zijn we hierover met mensen in gesprek gegaan. Ook hebben we kliko’s geplaatst om lachgaspatronen in te zamelen en op te ruimen. De campagne was succesvol: er was na afloop meer bekendheid over de risico’s en minder afval op straat.” Op initiatief van Novadic-Kentron werd in september een Blaasactie gehouden in het uitgaansgebied in Helmond, uitgevoerd door het JOW en LEVgroep. Anke van Weert van het JOW: “We zijn met jongeren in gesprek gegaan over hun alcoholgebruik en maakten ze bewust van hun indrinkgedrag. Een van de conclusies was dat jongeren onder de 18 meer drinken als ze thuis alcohol van hun ouders krijgen dan wanneer ze dit niet krijgen. De actie werd positief ontvangen door de deelnemende jongeren.”

Team JOW. Vlnrvbnb: Rachid, Mohcine, Curtis, Geoffrey, Anke

Jongeren uit de straatcultuur
Een speciale doelgroep van het JOW zijn de jongeren uit de straatcultuur. Deze jongeren hebben vaak niet de allerbeste achtergrond en zetten zich af tegen de maatschappij. Voor lokale instanties is deze doelgroep moeilijk te benaderen. “Zoekend naar hun identiteit, zijn ze gemakkelijk te verleiden tot criminele activiteiten,” vertelt Meskal. “Wij hebben de groep goed in beeld en onderhouden nauw contact met deze jongeren. Onze jongerenopbouwwerkers zijn gespecialiseerd in de straatcultuur en weten snel het vertrouwen te winnen. Onze bemoeienis gaat verder dan alleen het terugdringen van overlast, we bieden de jongeren ook perspectief. We laten zien hoe het anders kan. Ook adviseren we lokale partners over de omgang met deze doelgroep.”

Preventieve en verbindende activiteiten
Het Jongerenopbouwwerk organiseerde in 2019 diverse activiteiten om jongeren van de straat te houden. Succesvol waren het Nachtvoetbal tijdens de Ramadan, de Jongerenfitness in de binnenstad en het jaarlijkse Straatvoetbaltoernooi (samen met JIBB+ en LEVgroep). Het JOW was actief tijdens de voorjaarskermis en participeerde in naschoolse activiteiten van een basisschool om de toekomstige ‘klantenkring’ te leren kennen en op het goede spoor te zetten.

Jongerenopbouwwerk Helmond
Bijzonder Jeugdwerk, 2020