Nieuwe autoriteit en Geweldloos verzet (NAGV) helpt ouders, opvoeders, hulpverleners en docenten

“Als volwassenen begrijpen wat ze kunnen doen om escalaties te voorkomen, is een uithuisplaatsing in veel gevallen niet nodig,” zegt behandelcoördinator Belinda van den Tillaart van Bijzonder Jeugdwerk. Als effectieve aanpak noemt ze de opvoedmethode Nieuwe Autoriteit en Geweldloos Verzet (NAGV), geïnspireerd op de levenshouding van Mahatma Gandhi en Martin Luther King. Bijzonder Jeugdwerk past de methode al met succes toe bij Back on Track samen met Rubicon (gemeente Roermond) en sinds kort ook bij De Driehoek (gemeente Helmond). De kern van de benadering is een ferme houding van geweldloos verzet. Die wordt gecombineerd met een actieve en positieve aanwezigheid van de ouders en opvoeders. “Het is een krachtig instrument om vastgelopen jongeren weer op het goede spoor te krijgen.”

Opvoeden geïnspireerd op Gandhi en Martin Luther King

De methode Nieuwe Autoriteit is gebaseerd op de principes van Geweldloos Verzet, die zijn ontwikkeld door de Israëlische hoogleraar en gezinstherapeut Haim Omer. Hij liet zich inspireren door Mahatma Gandhi en Martin Luther King die met een rotsvaste overtuiging en vastberadenheid opkwamen voor hun volk, zonder zich te laten verleiden tot geweld. Bij NAGV gaat het om opvoeden vanuit deze geweldloze attitude. De aanpak is tweeledig. Aan de ene kant gaan ouders en opvoeders zich vastberaden verzetten tegen het onacceptabele gedrag, omdat het de veiligheid en persoonlijke ontwikkeling in gevaar brengt. Tegelijkertijd werken ze aan een positieve relatie met het kind door hun aanwezigheid en betrokkenheid te vergroten. Het is een nieuwe vorm van gezag, die  raakvlakken heeft met de presentiebenadering die binnen Bijzonder Jeugdwerk is verankerd.

Hoe grensoverschrijdend gedrag te stoppen

NAGV begint met de overtuiging dat verandering begint bij jezelf en dat het een illusie is om controle te hebben over de ander. Ouders en opvoeders leren om het gedrag van het kind op een andere manier interpreteren. Ze gaan op een geweldloze manier in verzet tegen het gedrag. Een belangrijk aandachtspunt is het weerstaan van de provocaties en niet in de verleiding komen om zelf te reageren met fysieke of verbale agressie. Het isolement van het gezin wordt doorbroken door het creëren van een support-netwerk. Ouders worden daarin ondersteund door leraren, mensen uit de directe omgeving en hulpverleners. Samen nemen zij duidelijk en stevig stelling tegen geweld, risicovol en zelfdestructief gedrag. Essentieel is ook dat ouders hun aanwezigheid in het leven van hun zoon of dochter vergroten. De boodschap die ouders en opvoeders naar de jongere uitdragen is: ‘Ik ben jouw ouder en opvoeder en ik geef om je. Ik ben niet bereid zo door te gaan en zal alles doen wat ik kan om de situatie te veranderen’.

Maatregelen die echt werken

Deze nieuwe attitude helpt ouders en opvoeders om zich op constructieve wijze te verzetten tegen onacceptabel gedrag. Ze worden daarbij geholpen door een aantal maatregelen:

• De aankondiging (brief) aan het kind dat de ouders de situatie willen veranderen en dat ze daaraan gaan werken op een andere manier dan voorheen en met steun van supporters uit de omgeving van het gezin.
• De sit-in, om duidelijk te maken dat de ouder het destructieve gedrag niet langer accepteert en  het kind vraagt om een oplossing te bedenken.
• Bevelen weigeren: het doorbreken van de gewoonte om tegemoet te komen aan eisen van het kind die (al of niet met dreigementen) worden afgedwongen.
• De telefoonronde, waarin de ouders systematisch telefonisch contact zoeken met contactpersonen van het kind.
• Het volgen van het kind als de ouders eenmaal weten waar het is.
• De staking, waarbij het hele gezin drie dagen thuisblijft en alle overige werkzaamheden afzegt.
• Verzoeningsgebaren, die helpen de relatie met het kind te verbreden, zodat die niet langer alleen nog uit conflicten bestaat.

Effectiviteit is aangetoond

In een Nederlandse onderzoek naar de methode rapporteerde 80% van de ouders een afname van machteloosheid en van conflicten en een toename van positief contact met hun kind.  Deze positieve effecten werden ook gevonden in Engels en Duits onderzoek.

Lees interview met Martina (moeder van Zoë)

Bronnen:
https://www.movisie.nl/interventie/geweldloos-verzet-gezinnen
https://www.rubicon-jeugdzorg.nl/opvoeders/hulp-bij-opvoedproblemen/nieuwe-autoriteit-en-geweldloos-verzet