Pap, ik wist niet dat je zo leuk was

Negatieve patronen doorbreken
Het ouder&kindweekend, dat BJ al sinds 2000 organiseert, wordt ingezet als hulpmiddel om jongeren met gedragsproblemen en hun ouders nader tot elkaar te brengen. Het weekend helpt hen om negatieve patronen te doorbreken en daar thuis mee verder te gaan. “Soms gaat er ook een broer, zus of oma mee. Allerlei samenstellingen zijn mogelijk”, vertelt begeleider Tommie Groenen, “afhankelijk van waar de essentie ligt binnen het gezin.”

Ook preventief
Het ouder&kind-weekend wordt gemiddeld 1x per maand georganiseerd. De meeste jongeren komen vanuit een intramurale setting; het ouder&kind-weekend is dan onderdeel van hun behandelplan. Groenen is echter van mening dat het weekend ook als preventieve activiteit kan worden ingezet, om uithuisplaatsing te voorkomen. “Voor gezinnen die meedoen is dit weekend vaak een strohalm om de relatie te redden. Ze willen wel een betere band, maar weten niet hoe”, vertelt Groenen. “Dan moet je denken aan gezinsleden die elkaar negeren, elkaar nauwelijks meer zien of voortdurend ruzie maken. Soms spelen er conflicten tussen ouders, waar het kind tussen zit.”

Opdrachten op maat
Eens per maand – op vrijdagmiddag – vertrekt de bus met deelnemers naar een grote vakantiewoning in de Duitse bossen. Het reisgezelschap bestaat altijd uit 3 gezinnen en 3 persoonlijk begeleiders. De gezinnen krijgen tijdens het weekend allerlei opdrachten op maat, waarbij ze individueel begeleid worden. Die opdrachten (sport & spel, samen koken, levensquiz, kampvuur maken etc.) helpen het gezin om uit te vinden wat ‘ruis’ geeft in hun relatie en hoe ze de verstandhouding kunnen verbeteren.

Positieve ervaringen opdoen
De nadruk ligt op het opdoen van positieve ervaringen, aldus Groenen. “Tijdens dit weekend kunnen ze ervaren hoe het voelt als ’t wél goed gaat.” De gezinnen gaan aan de slag met zelf geformuleerde doelen, zoals ‘beter naar elkaar luisteren’ of ‘elkaar helpen’. “De positieve ervaringen die ouders en kind met elkaar opdoen, verstevigt hun band. Ze leren elkaar van een andere kant kennen.” Ouders worden zich ook bewust gemaakt van hun voorbeeldrol. “Ik merk dat veel ouders rond de puberteit denken dat hun kind het allemaal zelf wel kan, maar juist in die fase hebben ze hun pap en mam nog heel hard nodig.”

Eigen doelen bedenken
Wat zijn de werkzame ingrediënten van het ouder&kind-weekend? “Je eigen doelen mogen formuleren is een belangrijke”, zegt Groenen. “Niet wij als hulpverleners gaan het probleem omschrijven, dat mogen de deelnemers zelf doen. Op vrijdagavond laten we ouders en kind onafhankelijk van elkaar doelen bedenken waaraan ze willen werken. Vaak liggen die doelen verrassend dicht bij elkaar.” De begeleiders stellen nog diezelfde avond een maatwerkprogramma samen, waarmee het gezin vanaf zaterdagochtend aan de slag gaat.

Ervarend leren
De begeleiders beschikken over een grote variëteit aan sport- en spelactiviteiten (SPAL), die zijn afgeleid van het competentiemodel, het ervarend leren. “Het gaat om ‘leren door doen’,”
zegt Groenen. “De opdrachten zijn zo samengesteld, dat de gezinsleden geconfronteerd worden met hun eigen leerpunten. We geven ook altijd een opdracht mee die onmogelijk kan lukken. Dat leidt meestal tot heftige reacties, maar is ook heel leerzaam. De begeleider is er steeds bij om bespreekbaar te maken wat er gebeurt.” Na het spelprogramma gaat ieder gezin samen boodschappen doen en een gerecht klaarmaken voor het avondeten. Ook samenwerken komt hier weer om de hoek kijken. “Meestal vinden ze dit een erg leuke activiteit.” Op zaterdagavond wordt teruggekeken op de dag met het Kwaliteitenspel. De deelnemers mogen elkaar bedanken en complimenten geven.

Follow up
Volgens Groenen heeft het weekend een goede mix van inspanning en ontspanning. “Soms een emotionele achtbaan, op andere momenten weer heel relaxed.” Op zondagochtend maakt ieder gezin een stappenplan, met punten waar ze thuis aan verder willen werken. Hun begeleider schrijft het plan binnen een dag uit. Het wordt toegestuurd aan alle betrokkenen, zoals de mentor, behandelcoördinator, gezinsbegeleider, ouder(s) en kind. Zo kunnen zij het gezin vanaf de eerste dag steunen om op de goede weg door te gaan.

Openingen zien
Tommie Groenen gelooft heilig in het concept. “je bereikt ermee dat een gezin weer nieuwe openingen gaat zien.” Of zoals een moeder het formuleerde: “Deuren die voorheen gesloten waren, werden op een kier gezet.” Vrijwel alle deelnemers vinden het weekend waardevol. Laatst hoorde ik een jongen tegen zijn vader zeggen: ‘Pap, ik heb nooit geweten dat je zo leuk was. Dat heb ik wel gemist al die jaren.’ Op de terugreis viel hij tegen de schouder van z’n pa in slaap. Dat vind ik
mooi.” Uit een evaluatie die onlangs werd gehouden, blijkt dat jongeren het weekend gemiddeld waarderen met een 8,1; hun ouders met een 8,5. Ouders vinden ook het contact met andere ouders erg waardevol, het geeft hen het gevoel dat ze niet de enige zijn.

Meer weten?
Mail naar Tommie Groenen (begeleider ouder&kind-weekend)