PEL: Het verhaal van Sjors (16)

Politie op de stoep
Na een paar nachten niet thuis te zijn geweest, staat ineens de politie op de stoep: Sjors en zijn vrienden zijn voor de 3e keer opgepakt wegens winkeldiefstal. Wat nu? Het wijkteam zit met de handen in het haar. Er is een prachtig familieplan opgesteld, maar het werkt niet. Aan Bijzonder Jeugdwerk wordt de vraag gesteld: hoe krijgen we Sjors gemotiveerd om zijn leven te beteren?

Trektocht in de bossen
Bijzonder Jeugdwerk besluit voor Sjors de methodiek van het ervarend leren in te zetten. Er wordt een outdoor-activiteit met het hele gezin georganiseerd. Een trektocht door het bos, met lopen, klimmen en abseilen. Om de tocht te laten slagen is het erg belangrijk dat de gezinsleden goed samenwerken.

Paniek
Tijdens het klimmen ontstaat er een probleem. Als Sjors in de touwen hangt en gezekerd moet worden, durft hij niet op de anderen te vertrouwen. Hij raakt in paniek. Stel dat ze hem laten vallen? In een confronterende nabespreking wordt ingegaan op wat er gebeurde en waarom. Sjors vertelt dat hij al heel lang het gevoel heeft niet écht bij het gezin te horen. Hij voelt zich onbegrepen en alleen. Zijn moeder (kunstenares) en zijn stiefvader (natuurkundeleraar) zitten altijd te zeuren over wat hij verkeerd doet, terwijl zijn stiefzusje steeds wordt voorgetrokken. Zij kan alles wat Sjors niet kan. Ze schildert, speelt klarinet en leest moeilijke boeken. Sjors heeft het gevoel dat hij de hoge verwachtingen van het gezin niet kan waarmaken. Die criminele vrienden van hem zijn misschien geen échte vrienden, maar door hen hoort hij tenminste ergens bij. Misschien lijkt hij nog wel het meest op zijn vader, die hem in de steek liet toen hij 4 was. Die woont nu alleen, drinkt teveel en is werkeloos. Hij mist zijn vader, maar ziet hem nauwelijks meer.

Ruimte om te ontdekken
Het wordt duidelijk dat Sjors ruimte nodig heeft om – helemaal los van zijn omgeving – te ontdekken wie hij is, wat hij kan en waar hij voor wil gaan. Bijzonder Jeugdwerk biedt hem de kans om naar Frankrijk te gaan, waar hij 5 maanden mag wonen en werken op het platteland. Sjors grijpt deze kans met beide handen aan, alles beter dan thuis. Bij het zorgbedrijf van Bijzonder Jeugdwerk wordt hij opgevangen door een Frans gastgezin met vier kleine kinderen. Ze bieden hem kost en inwoning. In ruil daarvoor verwachten ze dat hij hele dagen meewerkt op de boerderij. De dagen hebben een strak ritme van eten, werken en slapen. De vaste dagstructuur bevalt hem goed, heel anders dan de vrije opvoeding van thuis. Er is weinig afleiding in het dorp, dus tijd om na te denken heeft hij in overvloed.

Weer contact met vader
De begeleider van Bijzonder Jeugdwerk komt twee keer per week langs en praat met Sjors over zijn toekomst en de relatie met zijn familie en vrienden. Sjors vertelt dat hij graag meer contact met zijn vader zou willen. De ambulante begeleider in Nederland gaat op bezoek bij vader en legt uit hoe belangrijk hij is voor zijn zoon. Vader besluit om brieven te gaan schrijven met Sjors en hem aan te moedigen het traject vol te houden.

Complimenten
De boerin heeft ondertussen gemerkt met hoeveel plezier Sjors in de moestuin bezig is. Ze geeft hem zaden om zijn eigen groenten en kruiden te kweken. Ook mag hij meehelpen met koken, de grote hobby van de boerin. Ze leert Sjors ontdekken wat je allemaal met groenten en kruiden kunt doen. Sjors geniet van het vrijuit experimenteren en de complimenten die hij krijgt van het gezin. Om hem voor te bereiden op de her-instroom in het Nederlandse onderwijs, volgt hij een e-learningtraject bij vso de Korenaer op Vreekwijk. Samen met zijn begeleider maakt hij een toekomstplan voor school, vrije tijd en wonen.

Onderzoek
Weer in Nederland gaat Sjors niet meteen terug naar zijn oude woonplaats, om te voorkomen dat hij terugvalt in oude gewoonten. Eerst moet verder werken aan zijn doelen. Bijzonder Jeugdwerk vindt voor hem een zorggezin, een tuindersbedrijf, waar hij zijn ontluikende passie voor tuinieren en koken verder kan ontwikkelen. Er wordt onderzoek gedaan naar zijn intelligentie, omdat de Korenaer opmerkt dat het leren moeizaam gaat. Uit diagnostisch onderzoek bij JONGH4 blijkt dat er een flinke kloof zit tussen zijn performale (uitvoerende) kwaliteiten en zijn verbale (theoretische) intelligentie. Het ligt voor de hand dat Sjors een vak gaat leren waarbij hij niet veel uit boeken hoeft te studeren. Dat is precies wat hij wil.

Gezinsbegeleiding
De gezinsbegeleider begeleidt hem ondertussen om de band met het gezin weer aan te halen. Er wordt besproken wat Sjors van de gezinsleden nodig heeft om zich verder te kunnen ontwikkelen. Zij worden aangemoedigd om daarbij hun eigen talenten in te zetten. Sjors ontdekt dat zijn vader ook van koken en tuinieren houdt. Zijn moeder huurt een volkstuintje, waar hij samen met zijn vader aan de slag kan. Doordat hij nu meer contact heeft met zijn eigen vader, neemt ook z’n aversie tegen zijn stiefvader af.

Keukentafelgesprek
Er wordt opnieuw een gesprek gevoerd aan de keukentafel. Zijn vader is er nu ook bij. Dezelfde mensen schuiven aan, alleen de uitgangspunten zijn anders geworden. Eerst was het familieplan erop gericht om Sjors in de pas te laten lopen, nu is het uitgangspunt: hoe kunnen wij Sjors steunen om zijn passie te volgen en de structuur te bieden die hij nodig heeft? Sjors komt weer thuis wonen en schrijft zich in voor mbo consumptief.

SAMENVATTEND

Sjors’ ontwikkelkans:
Help mij mijn perspectief te zien.

Wat is er aan de hand:
motivatie- en identiteitsproblemen.

Kenmerken:
Sjors gaat doelloos door het leven, voelt zich eenzaam en onbegrepen.
Gaat iedere vorm van hulp uit de weg. Zwerft op straat, foute vrienden, drugs, overlast.

Traject:
Sjors wordt uit zijn vertrouwde omgeving gehaald. Via ‘ervarend leren’ wordt hij uitgedaagd tot nieuw gedrag. Hij leert op een andere manier naar zichtzelf en de mensen om hem heen kijken. Het gezin wordt geholpen om te ontdekken hoe zij Sjors beter kunnen steunen om zijn doelen te bereiken.

Bijzonder Jeugdwerk zet in:
– outdoor-activiteit met gezin
– zorgbedrijf in Frankrijk
– persoonlijke begeleider in Frankrijk
– ambulante begeleider in Nederland
– afstandsonderwijs (e-learning)
– diagnostiek
– meeleefgezin in Nederland
– ambulante nazorg (overdracht wijkteam)

Duur behandeling:
12 maanden

Samenwerking met:
– wijkteam
– JONGH4
– vso-school de Korenaer
– vervolgonderwijs

Resultaat:
– Sjors weet wie hij is en wat hij kan
– woont weer thuis en zit op school
– de relatie met vader is hersteld

– gaat starten met een mbo-opleiding
– geen drugsgebruik en geen overlast meer

Succesfactoren:
– ervarend leren
– oefenen in een onbekende omgeving (oude patronen doorbreken)
– veel structuur bieden
– de bereidheid van vader om het contact te herstellen